integratie Archieven - TALENTENTELERS

Nederlands leren sluit uit

Leestijd: < 1 minuut

Waarom Nederlands leren als je toch meer uitsluiting dan insluiting ervaart?

👉 Naarmate migranten het Nederlands beter onder de knie krijgen, gaan zij het negatieve discours – als zouden ze ongekwalificeerd en zelfs bedreigend zijn – beter begrijpen.

👉 In een recente proefschrift onderzocht Moos Pozzo van de Vrije Universiteit Amsterdam hoe jonge vluchtelingen tussen 12 en 23 jaar hun taalstrategieën ontwikkelen en aanpassen vanaf hun komst in Nederland.

👉 Via steeds wisselende taalstrategieën en skills waarbij ze al spelend hun talenkennis inzetten, ontwikkelen deze jongeren zich voortdurend:

✔️ ze overwinnen tegenslagen en obstakels;

✔️ ze creëren en verspreiden positieve verhalen over zichzelf;

✔️ ze dragen bij aan verschillende contexten waar ze deel van uitmaken (co-creaties);

✔️ ze passen zich makkelijker aan aan een snel veranderende en diverse samenleving.

➡️ Competenties en kwaliteiten waar zowel beleidsmakers als bedrijfsleiders hun voordeel mee kunnen doen.

Het talent van deze jonge migranten blijft nog te vaak onopgemerkt of onderbenut door de vaak negatieve beeldvorming in de media.

Denk jij hier anders over?

Wil je anderstalige werkzoekenden jobkansen geven?

Contacteer me gerust via elke.horemans@talententelers.be

Organisaties in mijn netwerk tippen me regelmatig interessante profielen.

“Ik wou dat ik hier naar de lagere school was gegaan.”

Leestijd: < 1 minuut

Yassir, een Belg met Syrische roots, vertelde me onlangs over een bijzondere ervaring. Hij woont naast een basisschool. Soms hoort hij leerlingen muziek maken. In het begin keek hij hier vreemd van op. In Syrië krijgen leerlingen geen creatieve vakken.

👉 Zijn verhaal schoot me te binnen toen ik door het raam van het ‘t Schipke gluurde tijdens een recente wandeling. Tot 2011 was dit Mechelse historisch pand de thuisbasis van de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn. Genoten de buurtbewoners, net als Yassir, ook zo van de oefenmomenten?

👉 Yassir merkte op dat hij graag van jongs af aan verslagen (opstellen) had willen leren schrijven. Na enkele jaren studie aan een Vlaamse hogeschool lukt het beter en beter, maar het blijft een moeizaam proces. Docenten en medestudenten daarentegen zijn hierin getraind.

👉 Teksten opstellen, presentaties geven en projectwerk leer je niet op school in Syrië. Yassir moest zijn vakken van buiten leren en feilloos reproduceren op examens. Makkelijk, zo zei hij, omdat de vragen op voorhand gekend waren.

👉 Als autodidact en goede student probeert Yassir de schade nu in te halen. Stapje voor stapje, met oog voor detail. Trots toonde hij me een presentatietruc: de handen met de vingertoppen tegen elkaar. “Net als Angela Merkel”, riep ik hem toe. Een brede grijns verscheen op zijn gezicht.

Waarom mogen Vlamingen zich wel opsluiten in hun dialect?

Leestijd: 2 minuten

Zou Elina in een wat centraler gelegen deel van Vlaanderen wél de nodige steun hebben genoten?

👉 Mijn laatste post over Elina’s wedervaren in een multinational in de Kempen ontlokte heel wat reacties. Waarop ik me de vraag stelde of een bedrijf in Mechelen per definitie anders met Elina’s uitdagingen (o.a. tegenwerking door zwaar dialect sprekende collega’s) zou zijn omgegaan. Tenslotte gaat mijn thuisstad prat op een open houding ten aanzien van nieuwkomers. Als één van de hoeken van de ‘gouden driehoek’ (Brussel-Mechelen-Leuven), kan Mechelen bogen op drie florerende bedrijvenclusters, die ik voor het gemak kortweg NoZuRa noem (Mechelen Noord, Mechelen Zuid, Ragheno).

👉 Één van de ‘beperkingen’ waar Elina’s teamleden zich aan ergerden was haar vooralsnog ontoereikende kennis van het NL, én van het lokale Kempische dialect. Dit was voor haar collega’s geen reden om sporadisch Engels te gebruiken als uitwijkmogelijkheid of extra steuntje.

👉 Dit deed me terugdenken aan een voorval in een Mechels bedrijf waarbij Amir (fictieve naam) geconfronteerd werd met niet één maar meerdere dialecten. Dit is op zich niet verwonderlijk: alleen al door de goede bereikbaarheid van Mechelen kunnen lokale bedrijven in een wijde omtrek rekruteren.

👉 Amir was omringd door collega’s uit Limburg, Oost- en West-Vlaanderen. Je zou verwachten dat de werknemers een taal zouden bezigen die min of meer aansluit bij het Standaardnederlands. Amir stelde echter vast dat het NL dat hij in het volwassenenonderwijs had geleerd, ver afstond van de uiteenlopende lokale taalvarianten op de werkvloer. Zijn specialistische werk deed hij voornamelijk in een aparte ruimte, meestal alleen. Geen ideale werksituatie om aan zijn NL te werken.

👉 Bij zijn laatste evaluatie kreeg hij te horen dat zijn kennis van het NL onvoldoende was verbeterd. Zijn kennis van het Engelse vakjargon daarentegen werd als uitstekend omschreven. Die kennis had hij in zijn thuisland opgedaan.

👉 Amir’s contract werd niet verlengd. De precieze redenen hiervoor zijn me niet bekend, maar dat zijn kennis van het NL stagneerde heeft volgens Amir zelf een bepalende rol gespeeld.

👉 Het blijft me intrigeren: waarom verwachten sommige bedrijven van anderstalige nieuwkomers een voortreffelijke kennis van het NL (meteen, of binnen de kortst mogelijke termijn), terwijl medewerkers van Vlaamse oorsprong zich mogen opsluiten in een dialect dat vaak ver afstaat van het Standaardnederlands?

➡️ Of een bedrijf in NoZuRa, de Kempen, dan wel in het Texas van Vlaanderen gevestigd is: de succesvolle integratie van nieuwkomers, ook op taalvlak, zal wellicht meestal het gevolg zijn van een efficiënte, doordachte bedrijfsvoering. De bedrijfslocatie op zich zal niet automatisch tot succes leiden.

Elina kwam als nieuwkomer in een Kempische wespennest terecht

Leestijd: 2 minuten

Vier vrouwen startten in 2021 tegelijkertijd bij een multinational in de provincie Antwerpen. Drie van hen verlieten reeds het bedrijf. De laatste, een ingenieur met een PhD, traint haar vervanger.

Ze was door haar nieuwe collega’s nochtans gewaarschuwd: “Of je werkt hier 10 à 12 jaar, of je vertrekt binnen het jaar.”

Wat liep er mis?

👉 Elina (fictieve naam) zou een teamleider die met pensioen ging, vervangen. Vanaf dag één is de spanning te snijden. Haar voorganger weigert aanvankelijk om Engels te gebruiken als uitwijkmogelijkheid bij Elina’s inspanningen om NL te spreken. Na 6 dagen gaat hij in ziekteverlof en direct aansluitend begint zijn pensioen.

👉 Elina start amper voorbereid aan de nieuwe job. De operatoren, haar teamleden, maken haar naar haar zeggen het leven zuur, willen alles bij het oude laten en hebben moeite met het vertrek van hun baas.

👉 Elina belichaamt teveel veranderingen, volgens haar eigen analyse: vrouw, jong, ingenieur, en bovendien een migrante met een fysieke beperking en een vooralsnog ontoereikende kennis van het NL, en al helemaal niet vertrouwd met het lokale Kempische dialect dat het team als voertaal bezigt.

👉 Elina doet haar werk nochtans graag en krijgt hiervoor veel waardering van HR en het directieteam. De werkomgeving daarentegen brengt veel uitdagingen met zich mee:

– ze begrijpt het lokale dialect niet goed;

– de collega’s lachen om haar uitspraak;

– de collega’s verkiezen helemaal geen Engels te spreken met haar;

– ze wordt op zowat iedere (taal)fout aangesproken;

– haar manager komt niet voor haar op.

Het bedrijf laat deze werknemers begaan. Wellicht speelt mee dat productiemedewerkers moeilijk te vinden zijn.

👉 Elina is moegestreden. De combinatie van praktische, tussenmenselijke en medische problemen is uitputtend. Na de inwerking van haar vervanger overweegt ze nu naar de VS te emigreren, waar ze betere vooruitzichten heeft voor haar carrière. De drie vrouwelijke ex-collega’s begrijpen al lang niet meer waar Elina de kracht vandaan haalt om zo loyaal te blijven doorwerken.

Hoe een Oegandese vluchteling een gelukkige Belg werd

Leestijd: 2 minuten

We schelen 10 jaar en toch blijft Chris (niet zijn echte naam) me elk jaar een gelukkige moederdag wensen. Dankzij onze herwonnen vrijheid zagen we elkaar onlangs eindelijk terug.

👉 Ik leerde Chris in 2017 kennen. Hij nam deel aan De Leeswereld, een leeskring in Lier voor anderstaligen, die ik destijds begeleidde. Zijn leergierigheid en fijne persoonlijkheid vielen me op.

👉 Chris komt uit Oeganda. Hij verloor op jonge leeftijd zijn ouders in een auto-ongeluk. De Oegandese overheid financierde zijn studies in mariene biologie en stippelde zijn loopbaan uit. Die afhankelijkheid en de wanpraktijken van de Oegandese overheid lagen mee aan Chris’ beslissing om naar Kenia te vluchten waar hij in een vluchtelingenkamp bescherming zocht.

👉 Met de hulp van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties vloog Chris naar België waar hij asiel aanvroeg. Hij wachtte de definitieve beslissing af in het opvangcentrum van Bierset. Om zijn tijd nuttig door te brengen, begon hij er Frans te leren. Het werd hem immers snel duidelijk dat hij er zijn Engels niet als contacttaal kon inzetten.

👉 Na zijn positieve beslissing moest hij naar Vlaanderen verhuizen. Gevolg: hij moest er opnieuw een aanvraagprocedure starten. Hij wilde dit koste wat kost vermijden na alle geleverde inspanningen. Maar er was geen ontkomen aan. Hij kwam in een opvangcentrum nabij Antwerpen terecht. Hij verkreeg het statuut van politieke vluchteling.

👉 Nu kon zijn zoektocht naar huisvesting starten. De eerste verhuurder weigerde leefloners. In de krant ‘Metro’ merkte hij een studio nabij Lier op. Met de hulp van zijn maatschappelijk assistent werd die zijn nieuwe thuis.

👉 Intussen verloor Chris geen tijd. Hij nam deel aan twee edities van het project ‘Samen Inburgeren’, leerde Nederlands en vond werk als magazijnmedewerker. Ook nu nog heeft hij met één van zijn ‘inburgeringscoaches’ een vaste telefonische afspraak op zondagavond om zijn Nederlands te oefenen. Zijn taalbuddy geeft Chris opdrachten, bv. krantenartikels samenvatten, en overloopt zijn week.

👉 Chris heeft nu de Belgische nationaliteit, is recent getrouwd en loopt minder gebukt onder zijn trauma’s. Hij genoot van de wandeling in het Mechelse Vrijbroekpark en bewonderde de roodbruine boomkruinen en de hoge siergrassen. Ze herinnerden hem aan de prachtige natuur in Oeganda.

👉 ‘s Avonds bleef Chris eten. Hij vertelde me dat hij niet kon koken. Ik dacht dat hij bedoelde dat hij geen ‘keukenprins’ was. We aten wraps en ik zei tussendoor dat dit simpel gerecht voor hem wel haalbaar moest zijn, niet?

➡️ En toen vertelde Chris waarom hij onmogelijk warm eten kon bereiden. Zijn schoolvriend was op 7-jarige leeftijd in een brand omgekomen samen met zijn broer en zus. Koken zou dit trauma opnieuw naar boven brengen. Daarom bestelt Chris op elke werkdag extra take away-maaltijden in het bedrijfsrestaurant.

Gedetacheerden bieden voordelen die vluchtelingen niet hebben

Leestijd: < 1 minuut

Honderdduizenden gedetacheerden verdringen erkende vluchtelingen op de Belgische arbeidsmarkt. Artikel van Bart Brinckman in De Standaard van 24 mei.

👉 Enkele vaststellingen uit een doctoraatsonderzoek van Dries Lens, onderwijsassistent en doctoraatsonderzoeker aan de Universiteit Antwerpen.

✅ Detachering blijft in sommige sectoren erg in trek vanwege de flexibiliteit en lage lonen;

✅ Gedetacheerde werknemers moeten, in tegenstelling tot erkende vluchtelingen, geen lokale taal leren, noch een inburgeringstraject volgen.

👉 Dit onderzoek waarschuwt ook om erkende vluchtelingen niet te snel naar het arbeidsproces te leiden, nochtans een prioriteit van de Vlaamse regering.

✅ Een meer gerichte ondersteuning bij de zoektocht naar een job op het niveau van de kandidaat is een duurzamere aanpak;

✅ Tegenvallende verwachtingen en onaantrekkelijke jobs leiden immers tot een snelle uitval;

✅ Met migranten die uit frustratie kiezen voor een job als zelfstandige, loopt het vaak evenmin goed af.

Wanneer ben je echt Belg of Vlaming?

Leestijd: < 1 minuut

Hoe bepaal je als werkgever of een kandidaat voldoende Nederlands kent voor een bepaalde vacature?

Welke testen hanteer je? Vooral testen met een belangrijke talige component?

Zijn je taalvereisten nog realistisch? Riskeer je kandidaten te mislopen door onaangepaste selectiemethoden?

👉 Taal is een competentie die kandidaten op het werk verder kunnen ontwikkelen;

👉 Niet elke job vereist een uitstekende kennis van het Nederlands;

👉 Bepaal op voorhand de absolute minimumdoelen voor de kennis van het Nederlands en stem af met je medewerkers;

👉 Vertrek vanuit de reeds aanwezige kwaliteiten en competenties van kandidaten en zoek een match binnen je bedrijf;

👉 Werk een taalopleiding uit op maat van kandidaten en hun nieuwe rol binnen je bedrijf.

➡️ Of iemand snel Nederlands oppikt, hangt van meerdere factoren af. Het is niet altijd een kwestie van niet willen.

Pol Goossen maakte hierover dit inzichtelijk filmpje samen met SAAMO (nieuwe naam van Samenlevingsopbouw), Ligo, Centra voor Basiseducatie en Theater Vonk.

Het Koninklijk Paleis als kweekvijver van talent.

Leestijd: < 1 minuut

Saïd Meer vertelt zijn persoonlijke verhaal in De Standaard van 19 mei 2022.

👉 Werkgevers, maar ook opdrachtgevers, kweken talent. Ze bieden mensen, of ze nu het statuut van werknemer, freelancer of zelfstandige hebben, ontwikkelingskansen waardoor ze alsmaar beter kunnen worden in hun job. Want groeien in je job is leren én vooral doen. Nog te weinig nieuwkomers krijgen die kans.

👉 Voor Saïd Meer liep het oorspronkelijk ook niet van een leien dakje. Hij kwam in 1995 als prille twintiger uit Bangladesh in België aan. Hij had net een zware periode in de Golfstaten achter de rug. Na een lange aanvraagprocedure bij de Dienst Vreemdelingenzaken verkreeg hij uiteindelijk zijn verblijfsvergunning. Hij kon meteen aan de slag in een atelier dat kleding van luxehuizen vermaakte.

👉 Op een dag in 1998 moest Saïd Meer een kledingstuk van koningin Paola aanpassen. Al snel merkte het Paleis zijn talent op. Er volgden opdrachten van andere leden van de Koninklijke Familie.

👉 Na 25 jaar van uitstekende dienstverlening, beloont het Hof nu zijn talent voor retouches en kledingontwerp met het diploma van gebrevetteerde hofleverancier.

Van harte gefeliciteerd, Saïd Meer!

Arbeidsmigratie als wervingskanaal in de zorg

Leestijd: < 1 minuut

Indiase verpleegkundigen combineren hun opleiding met een job in een Vlaamse woonzorgcentrum.

👉 In het radioprogramma ‘De Ochtend’ op Radio 1 lichtte Wouter Sonneville, algemeen directeur van de Zorggroep Exalta, het Aurora-project toe. Herbeluister het interview via deze link.

👉 Na een intensief taalbad Nederlands van 6 maanden in India en de daarbij horende testen, kreeg een eerste lichting Indiase verpleegkundigen een verblijfs- en werkvergunning.

👉 Eenmaal in Vlaanderen vallen de nieuwkomers terug op een uitgebreid onboardingprogramma rond

✔️ huisvesting,

✔️ coaching,

✔️ stagebegeleiding,

✔️ inburgering.

👉 Enkele interessante ideeën uit dit pilootproject:

✔️ Er woont minstens 1 collega in de buurt van de woonst van een Indiase collega;

✔️ Een peter of meter maakt de nieuwe collega wegwijs in de organisatie en in onze maatschappij;

✔️ De Indiase verpleegkundigen doen een stage van 1 jaar voor de erkenning van hun buitenlands diploma. In de tussentijd kunnen ze alvast aan de slag als zorgkundige.

👉 Eén van de grootste aanpassingsproblemen zijn de lokale dialecten. Een extra taal die ze in de vingers moeten krijgen.

Wouter Sonneville en alle betrokkenen: veel succes!