Leestijd: 4 minuten
Mentoring in deze context betekent het volgende. Een persoon met meer ervaring in de lokale, regionale en nationale structuren en tradities (mentor) begeleidt een minder ervaren persoon (mentee), met als doel de mentee te helpen een hoger kennisniveau te bereiken. De mentor zet zijn kennis, expertise en werkervaring in om de mentee vooruit te helpen in de realisatie van zijn of haar doelen. Beiden spreken elkaar regelmatig, op vrijwillige basis en gedurende een afgesproken periode gaande van doorgaans drie maanden tot een jaar. Vaak blijven ze elkaar ook hierna nog contacteren wanneer ze behoefte hebben aan een klankbord. Ik schrijf wel degelijk ‘ze’ want ook voor de mentor zijn die ontmoetingen en contacten erg leerrijk, bijvoorbeeld omdat de mentee een frisse blik kan werpen op praktijken en ideeën.
Het HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven gaat in samenwerking met de VDAB een ‘evidence-based’ onderzoek uitvoeren naar onder andere het netto-effect van mentoring (worden dezelfde resultaten bereikt zonder mentoring?). Mentees en mentoren getuigen regelmatig in de media over de waardevolle samenwerking, maar cijfermateriaal gebaseerd op ‘evidence-based’ onderzoek ontbreekt voorlopig nog in Vlaanderen.
Welk effect heeft mentoring op mij? Waarom besloot ik mentor van een anderstalige nieuwkomer te worden?
Mentoring ( en in de brede zin ‘buddy zijn’ van een anderstalige nieuwkomer) biedt leerkansen.
Vijftien jaar geleden voelde ik de behoefte om iets nieuws te proberen. De combinatie van mantelzorg voor onze zoon met een autismespectrumstoornis (ASS), opvoedingsproblemen, renovatiewerken en een echtgenoot die voor zijn werk wekelijks enkele dagen in het buitenland vertoeft, vrat aan me. Ergens besefte ik wel dat ik op het thuisfront nuttig werk deed, maar ik had het gevoel niet echt mee te tellen in de ‘echte’, economische wereld sinds ik mijn professioneel leven tijdelijk ‘on hold’ had gezet voor de kinderen. Ik had nood aan nieuwe contacten en ontmoetingen die me mijn zorgen even zouden doen vergeten. En het meest van al wilde ik nieuwe professionele horizonten verkennen en blijven leren. Via een oproep van Vormingplus Regio Mechelen-Lier geraakte ik betrokken bij het project ‘Samen Inburgeren’ van de stad Mechelen, eerst als buddy, later als projectmedewerker. Dit project betekende de start van een nieuw professioneel pad.
Mentoring geeft energie.
Het is een opdracht die weliswaar afgelijnd is, maar die mij de kans geeft om mijn talenten en expertise in te zetten voor een goed doel, namelijk een anderstalige nieuwkomer ondersteunen in zijn/haar zoektocht naar werk. Gedurende 1 à 2 uren ben ik beschikbaar voor mijn mentee, op een afgesproken moment. Ik focus me op de vragen en de problemen die mijn mentee tegenkomt. We analyseren ze, stippelen een strategie uit en gaan op zoek naar bondgenoten die de positie van de mentee op de arbeidsmarkt mee kunnen versterken. De afwisseling en de vrijheid om mijn engagement zelf in te vullen geven mij energie. Dankzij de boeiende ontmoetingen leer ik veel bij en doe ik inspiratie op voor zakelijke ideeën.
Mentoring is een beetje reizen.
Dankzij mentoring en de vele interculturele ontmoetingen schaaf ik mijn kennis van culturen, talen en tradities bij. Ik leer culturele gevoeligheden beter begrijpen en leer ook onze culturele tradities en rituelen in vraag te stellen. Als ik zelf even mentor af ben, stel ik duo’s mentor/mentee samen. De meerderheid van de mentees zijn vluchtelingen die in Vlaanderen een inburgeringstraject hebben afgelegd en lessen Nederlands volgen in het volwassenenonderwijs. Ze zijn nieuwsgierig naar de leefgewoontes en gebruiken van de Belgen en de Vlamingen in het bijzonder. Hun beperkt sociaal netwerk bemoeilijkt het leggen van nieuwe contacten. Mentoren faciliteren interculturele ontmoetingen via introducties in hun sociaal en professioneel netwerk.
Mentoring versterkt communicatievaardigheden.
Mijn communicatievaardigheden zijn niet ondermaats, maar alles kan altijd beter. Nederlands oefenen met een anderstalige nieuwkomer is een uitdaging. Als mentor is het niet de bedoeling om de rol van leerkracht op te nemen. Maar wil je samen vooruitgang boeken is het wel belangrijk om de kennis van het Nederlands correct in te schatten. Er bestaan grote verschillen tussen geschreven en mondeling taalgebruik, én begrijpend lezen. Als mentor (of vrijwilliger van taalinitiatieven in het algemeen) oefen je je continu in gesprekstechnieken: actief luisteren, empathie tonen, parafraseren, vragen stellen, correcte non-verbale signalen uitsturen, … Je houding moet bovendien respectvol en integer zijn. Als mantelzorger voor een zoon met autisme heb ik het gevoel hier een streepje voor te hebben. Mensen met autisme hebben behoefte aan duidelijke taal. Ze kunnen moeilijk abstracte taal, humor of uitdrukkingen begrijpen, decoderen. Uiteraard is elke persoon en situatie uniek en mag je niet te snel veralgemenen. Elke persoon is geholpen met een aanpak op maat van zijn/haar sterktes en werkpunten.
Mentoring maakt me wendbaarder en weerbaarder.
Dankzij mentoring (en mijn mantelzorg voor onze zoon met autisme) sta ik bewuster en beter uitgerust in het leven. Mij zal men niet zo snel uit mijn lood slaan. Uiteraard beleef ook ik de traditionele ‘ups & downs’. Wel ben ik ervan overtuigd dat we makkelijker terug opveren als we een houvast hebben. Ervaringen, technieken en houdingsaspecten kunnen die houvast bieden in onze complexe en snel veranderde samenleving:
- communicatievaardigheden
- relativeringsvermogen
- leergierigheid
- verwondering
- enthousiasme
- zelfkennis
- open geest.
Ze onderscheiden ons van computers. Hoe meer we deze technieken en houdingsaspecten in de vingers hebben, hoe kleiner de kans dat de computer ons op de werkvloer overtroeft of verslaat. Ondanks de verregaande automatisering in onze maatschappij, zal er altijd vraag zijn naar werk waarbij intermenselijke kwaliteiten en vaardigheden doorslaggevend zijn: interpreteren van data, bemiddelen, organiseren van werk, adviseren op maat van de klant, een vertrouwensfunctie uitoefenen, … Mentoring is een manier om ook aan onszelf te werken. Bovendien leert mentoring ons omgaan met onzekerheden, plotse veranderingen en diverse manieren van denken en handelen.
Iedereen mentor?
Uiteraard is mentoring geen wondermiddel. Dit type van engagement is bovendien ook niet voor iedereen weggelegd of haalbaar. Mentoring past niet bij elke persoonlijkheidstype. Voor leidinggevenden kan het mooie groei- en leerkansen bieden op domeinen die hun persoonlijk en professioneel functioneren kunnen versterken: soft skills, visie-ontwikkeling, creativiteit, ondernemerschap, diversiteit, interculturele communicatie, talentmanagement … Leidinggevenden vervullen een voorbeeldfunctie, ook op het vlak van levenslang leren. Een krans van leidinggevenden omringt zichzelf al met mentoren voor belangrijke vraagstukken over strategie, financiën, marketing, human ressources en innovatie. Deze mentoren waken ook over de mentale gezondheid en de ‘work-life balance’ van hun mentee. Deze bevoordeelde leidinggevenden zijn al doordrongen van de meerwaarde van mentoring en zijn daarom op hun beurt gul in het delen van hun ervaringen en expertise met derden.
Waarop wachten andere leidinggevenden? Op meer tijd, op hun pensioen? Waar een wil én een visie is, is een weg. Het moment is nù aangebroken om alle talenten te mobiliseren, ook die van anderstalige nieuwkomers. Talent dat bovendien broodnodig is om de economie te doen draaien en groeien. Onze samenleving heeft baat bij dit soort sociaal engagement.
Spreekt mentoring jou aan, maar zit je nog met vragen, laat een reactie achter of stuur me een mail via elke@talententelers.be.
Hartelijke groet!
Elke
